Czy wróci ruch kolejowy na trasie Bielsko-Biała – Cieszyn?
Kilkuletnie starania przedstawicieli samorządów ziemi bielskiej oraz cieszyńskiej wraz z partnerami społecznymi - w ramach Komisji do spraw Transportu Kolejowego Śląska Cieszyńskiego - oraz współdziałanie z samorządem województwa śląskiego przyniosły wymierny efekt

 Kolej

Samorządowcy zrzeszeni w Stowarzyszeniu Aglomeracja Beskidzka 30 lipca w hali pod Dębowcem rozmawiali na temat rewitalizacji linii kolejowej nr 190 na odcinku Bielsko-Biała – Skoczów.

Pasażerski ruch kolejowy w tym miejscu wygaszono w roku 2009. Kilkuletnie starania przedstawicieli samorządów ziemi bielskiej oraz cieszyńskiej wraz z partnerami społecznymi - w ramach Komisji do spraw Transportu Kolejowego Śląska Cieszyńskiego - oraz współdziałanie z samorządem województwa śląskiego przyniosły wymierny efekt w postaci trwającej obecnie rewitalizacji dwóch z trzech odcinków linii kolejowej nr 190, w ramach zadania pod nazwą Rewitalizacja linii kolejowej nr 694/157/190/191 Bronów – Bieniowiec – Skoczów – Goleszów – Cieszyn/Wisła Głębce. Zadanie to uzyskało dofinansowanie z funduszy Unii Europejskiej z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020.

Nadal zasadniczą kwestią pozostaje uzyskanie zielonego światła dla modernizacji ostatniego, kluczowego odcinka linii nr 190 o długości 22 km - od Skoczowa do Bielska-Białej - tak aby możliwe było właściwe skomunikowanie tej części subregionu południowego województwa śląskiego, zamieszkałej przez ponad ćwierć miliona mieszkańców. Brak realizacji inwestycji kolejowej na tym odcinku może zresztą bardzo negatywnie oddziaływać na efektywność podejmowanych działań rewitalizacyjnych na pozostałych dwóch częściach linii 190 objętych współfinansowaniem ze środków UE.

Kolej jest ważnym elementem budowy zrównoważonego rozwoju systemu transportowego w obszarze działania Aglomeracji Beskidzkiej. Często przytaczane stanowisko - że w związku z istnieniem drogi ekspresowej S52 Bielsko-Biała – Cieszyn przywrócenie połączeń kolejowych na linii 190 nie ma wymaganego uzasadnienia - jest błędne, czego dowodem analiza funkcjonowania sąsiedniego korytarza transportowego na trasie Żywiec – Bielsko-Biała. Linia kolejowa nr 139 Katowice – Zwardoń w komunikacji gmin Żywiecczyzny z głównym ośrodkiem subregionu – Bielskiem-Białą nie odnotowała zmniejszenia liczby pasażerów po oddaniu do użytkowania drogi ekspresowej S1 (dawna S69), a Koleje Śląskie rozwijają ofertę przewozową na tej linii, realizując ok. 20 par połączeń na dobę na trasie Bielsko-Biała – Żywiec. PKP PLK S.A. prowadzi zresztą na tym odcinku inwestycję pn. Prace na linii kolejowej nr 139 na odcinku Czechowice Dziedzice - Bielsko Biała - Zwardoń (granica państwa), aby jeszcze poprawić wydajność połączeń.

Z kolei odcinek linii kolejowej nr 117, będący naturalnym przedłużeniem linii 190 w kierunku wschodnim (Bielsko-Biała – granica województwa, w kierunku Wadowic), figuruje wśród wojewódzkich priorytetów kolejowych, z szansami na finansowanie ze środków europejskich w latach 2021-2027. Tymczasem także przy tej linii planowana jest inwestycja drogowa - budowa tzw. Beskidzkiej Drogi Integracyjnej (S52).

Kompleksowa realizacja linii 190 (Cieszyn – Skoczów – Bielsko-Biała) stanowiłaby milowy krok ku przywróceniu kolejowego ruchu pasażerskiego oraz towarowego dla całego obszaru działania Aglomeracji Beskidzkiej, przyczyniając się do zwiększenia dostępności transportowej Bielska-Białej i ośrodków lokalnych – Cieszyna, Skoczowa, Czechowic-Dziedzic czy Żywca. Na pewno pozytywnie wpłynęłaby także na długofalowe kształtowanie zrównoważonych zachowań komunikacyjnych podróżnych, czyli wybór kolei jako podstawowego środka transportu podczas dojazdów do pracy i szkoły, jednocześnie zwiększając dostępność turystyczną Aglomeracji Beskidzkiej jako regionu atrakcyjnego dla wypoczynku oraz aktywnej rekreacji. Oparcie transportu publicznego na sieci kolejowej okazać się może zresztą nie tylko efektywne, ale i ekologiczne.
.
Jeszcze w styczniu br. Zgromadzenie Ogólne Stowarzyszenia Aglomeracja Beskidzka przyjęło uchwałę w sprawie priorytetowych przedsięwzięć kolejowych niezbędnych do rozwoju transportu publicznego w subregionie południowym województwa śląskiego. Stanowisko było odpowiedzią na ogłoszoną w grudniu zeszłego roku wspólnie przez zarząd województwa i PKP PLK S.A. listę priorytetowych inwestycji kolejowych w województwie śląskim na najbliższe lata, na której zabrakło miejsca dla odcinka Bielsko-Biała – Skoczów na linii kolejowej nr 190. Przyjęte stanowisko przekazane zostało marszałkowi województwa śląskiego.

Dosyć niespodziewanie szansą dla linii Bielsko-Biała – Skoczów stał się uruchomiony przez PKP PLK S.A. Program uzupełniania lokalnej i regionalnej infrastruktury kolejowej – Kolej+ do 2028 roku, który wstępnie miał dotyczyć jedynie inwestycji wskazanych przez poszczególne władze wojewódzkie. Ostatecznie program Kolej+ skierowany jest dla wszystkich potencjalnych przedsięwzięć spełniających jego wymogi. Niezbędnym warunkiem realizacji przedsięwzięć w ramach tego programu jest jednak udział finansowy samorządów w inwestycji w wysokości co najmniej 15 proc. Biorąc pod uwagę szacowaną przez PKP PLK S.A. wartość inwestycji – 217.000.000 zł, samorządy muszą wyrazić gotowość do podjęcia finansowego wyzwania na poziomie ok. 30.000.000 zł.

Pomimo trudnej sytuacji ekonomicznej spowodowanej pandemią, zdeterminowane samorządy podjęły dyskusję na temat udziału w programie Kolej+ w kontekście brakującego na mapie kolejowej subregionu odcinka Bielsko-Biała – Skoczów, przyjmując ostatecznie 13 lipca br. uchwałą Zarządu Stowarzyszenia Aglomeracja Beskidzka decyzję w tej sprawie. Uchwała powołała grupę roboczą przy Biurze Stowarzyszenia, której pierwszym zadaniem jest przygotowanie w terminie wskazanym w programie Kolej+ (26 sierpnia br.) dokumentacji aplikacyjnej do programu.
Kolejną kluczową decyzją będzie ustalenie partycypacji poszczególnych samorządów w przedsięwzięciu. Temu właśnie służyło spotkanie w hali pod Dębowcem, na którym udało się potwierdzić deklaracje finansowe ze strony poszczególnych samorządów na poziomie ok. 2/3 wymaganego wkładu. Na ten moment udział potwierdziło miasto Bielsko-Biała, powiaty bielski i cieszyński oraz gminy Jasienica i Skoczów.

Dalsze działania mają skupić się na pozyskaniu kolejnych partnerów projektu, w tym przede wszystkim samorządu wojewódzkiego, w którego kompetencjach leży przecież nie tylko zapewnienie ruchu kolejowego na zrewitalizowanym odcinku, lecz także sama jego modernizacja. W najbliższym czasie planowane jest spotkanie władz Stowarzyszenia Aglomeracja Beskidzka z marszałkiem województwa śląskiego. Zaproszenie w tej sprawie wysłały władze województwa, co wskazuje na wzrost zainteresowania Urzędu Marszałkowskiego tematem linii 190 na całym jej przebiegu.

W trakcie spotkania 30 lipca wielokrotnie zwracano uwagę na fakt, że choć transport kolejowy nie leży w kompetencjach samorządów gminnych i powiatowych, to ich udział w programie Kolej+ jest obowiązkiem oraz prawdopodobnie ostatnią szansą na przywrócenie ruchu pasażerskiego na odcinku Bielsko-Biała – Skoczów linii nr 190. Brak chęci udziału samorządów w przedsięwzięciu może być bardzo negatywnie odczytany przez władze wojewódzkie oraz PKP PLK S.A. i wykluczyć ten odcinek z kolejowych planów modernizacyjnych na wiele lat.

Paweł Niklewicz
dyrektor Biura Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Subregionu Południowego Województwa Śląskiego AGLOMERACJA BESKIDZKA